İlk Temiz Odalar Nasıl Ortaya Çıktı ?

İlk kez temiz odalar hastanelerde kullanılmaya başlandı. Lord Lister'ın tarihe katkısı, cerrahi yara enfeksiyonlarının bakterilerden kaynaklandığını fark etmesiyle başladı. Lister, ameliyathanelerin bakterilerden arındırılmasıyla enfeksiyon riskinin azaltılabileceğini öne sürdü ve bu prensip, temiz odaların temelini oluşturdu. Glasgow'daki Kraliyet Hastanesi'nde Lister, bakterileri öldüren antiseptik çözelti (karbolik asit) kullanarak enfeksiyonu büyük ölçüde azalttı. Bu çözeltiyi ameliyat malzemelerinde, yaralarda ve cerrahların ellerinde kullandı ve hava kaynaklı enfeksiyonu önlemek için çözeltiyi havaya püskürtmeyi denedi.

 

Lister'in bu çözeltisinin etkisinin hava kaynaklı bakterilerin azalmasında sınırlı olduğu anlaşılana kadar tarihî bir ilgi gördü. Daha sonra cerrah Ogston, yara enfeksiyonuna önemli ölçüde sebep olan Staphylococcus aureus bakterisini keşfetti. Bu sırada, ameliyathanelerde giyilecek kıyafetlere dikkat çekildi. Cerrahlar, genellikle kan ve bakteriyle kontamine olmuş eski fraklar giyerlerdi. Önlük veya iş elbisesi giymelerine rağmen, bu hasta için bakteriden korunma anlamına gelmiyordu.

 

Lord Lister, bandajlarda, cerrahların ellerinde ve ameliyathane çevresinde bir dezenfektan kullanarak yara enfeksiyonunu azalttı. Lister'in eski yardımcılarından biri olan William Macewan, Lister'in tekniklerini geliştirerek aseptik teknikleri oluşturdu. Aseptik tekniklerin amacı, yaraya giren bakterilerin çoğalmasını engellemekti. Aletlerin ve bandajların kaynatılması öğretildi ve cerrahlar ile hemşireler, ellerini dikkatlice yıkayarak bakterileri uzaklaştırdılar.

 

1900 yılında cerrahi eldivenler, maskeler ve önlükler geliştirildi. Bu aletler, ameliyattan önce buharla sterilize edilirken, havalandırma sistemlerinde filtrelenmiş hava kullanımı yaygınlaştı.

 

Temiz odalardaki günümüz uygulamalarıyla geçmişteki benzerlikler olsa da, filtre edilmiş hava ile pozitif havalandırma arasında temel farklar bulunmaktadır. 1940'lara kadar hastanelerde uygulanan havalandırma, genellikle konfora yönelikti. Ancak II. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru, hastanelerdeki havalandırmanın enfeksiyon kontrolü amacıyla uygulanması başladı.

 

Savaş sırasında, kalabalık ortamlardaki enfeksiyon problemi araştırıldı ve havalandırma sistemlerinde önemli gelişmeler kaydedildi. Savaş sonrası dönemde, havalandırma sistemlerinde yapılan iyileştirmeler, endüstriyel temiz odaların ve medikal alanlardaki temiz odaların gelişimine katkı sağladı.